(Baonghean)-Đền Cờn nổi tiếng linh thiêng hàng mấy trăm năm nay với truyền ngôn: “nhất Cờn, nhì Quả, tam Bạch Mã, tứ Chiêu Trưng”... Lễ hội đền Cờn là một trong những lễ hội cổ xưa nhất ở xứ Nghệ được tổ chức hàng năm thu hút rất đông khách thập phương về dự hội...
Linh thiêng đền xưa
Đền Cờn tọa lạc tại làng Phương Cần, thuộc phường Quỳnh Phương, thị xã Hoàng Mai, tỉnh Nghệ An, cách Hà Nội 220 km và thành phố Vinh 75 km. Đền nằm sát cửa biển Lạch Cờn, giữa một hình thế non nước hữu tình. Đền có đền chính (đền trong) và đền phụ (ngoài cửa biển). Theo thần phả, sắc phong và các tài liệu lịch sử như: Đại Việt sử ký toàn thư, Đại Nam nhất thống chí, Việt điện U linh tập... Đền Cờn được lập vào đầu thế kỷ XIII, thờ Tứ vị Thánh Nương.
Từ triều Lê cho đến triều Nguyễn, ngôi đền nhiều lần được trùng tu, sửa chữa và xây dựng mới. Cuối thế kỷ XVIII, Vua Quang Trung đã ban sắc phong mỹ tự “Hàm hoàng quảng đại” tức là công lao to lớn và “Hàm chương tiết liệt” nghĩa là tấm gương tiết liệt. Đầu thế kỷ XIX, dưới thời Vua Gia Long triều Nguyễn, đền Cờn được trùng tu lần thứ 3 và xây thêm tiền môn, xây đền ngoài giáp biển. Những năm 60,70 của thế kỷ XX, giặc Mỹ tiến hành chiến tranh phá hoại miền Bắc, đền Cờn bị bom tàn phá hư hỏng nặng… Sau khi đất nước thực hiện công cuộc đổi mới, nền kinh tế khởi sắc, Nhà nước đã cho trùng tu lại đền Cờn lần thứ tư và cấp bằng công nhận di tích văn hóa quốc gia vào năm 1993.
 |
| Lễ hội Đền Cờn thu hút đông đảo người dân tham gia |
Lịch sử hình thành đền Cờn đã được nhiều sử sách của các triều đại phong kiến ghi chép; bên cạnh đó, trong dân gian và một số dã sử cũng truyền tụng và ghi lại nhiều câu chuyện huyền thoại như cây gỗ thần, Lễ chạy Ói, Tứ vị thánh nương, ông sư, thần nước… Chính sử hay huyền thoại đều hướng về mục đích ngợi ca vẻ đẹp và sự linh thiêng của đền Cờn. Với tuổi đời gần 800 năm, “Đệ nhất linh từ” của Xứ Nghệ từ xưa tới nay vẫn luôn thu hút, hấp dẫn du khách gần xa về vãn cảnh, đặt lễ khẩn cầu thần đền phù hộ an khang thịnh vượng. Hàng năm nhân dân địa phương tổ chức lễ hội thành tâm, tôn kính và đông đảo nhân dân nhiều nơi về tham dự; nhân dân nhiều nơi cũng về đền Cờn để cúng lễ cầu may, cầu phúc… Đền Cờn sừng sững uy nghi như được choàng một màn sương khói mông lung đầy màu sắc huyền thoại, thần bí.
Phát huy di sản
Thị xã Hoàng Mai thành lập đã 3 năm nay. Ngay từ đầu, trong phương hướng phát triển kinh tế toàn diện thị xã đã xác định: Kinh tế du lịch là mũi nhọn đột phá và du lịch văn hóa tâm linh đền Cờn là điểm nhấn. Hoàng Mai là địa bàn đa dạng về địa điểm du lịch hấp dẫn, với các loại hình như: du lịch tâm linh, du lịch sinh thái, tắm biển nghỉ dưỡng. Du khách về dự Lễ hội Đền Cờn đầu Xuân hàng năm có thể du thuyền ngược dòng Mai Giang thơ mộng lên điểm du lịch sinh thái phía Tây thị xã là hồ Vực Mấu. Hồ có trữ lượng nước trên 70 triệu m3, xung quanh là những đồi cây xanh, từng đàn chim bay lượn trên mặt nước trong xanh.
 |
| Đua thuyền ở lễ hội Đền Cờn |
Từ đền Cờn ngược lên phía Bắc theo con đường độc đạo, một bên là biển, bên là núi đến điểm du lịch tắm biển, nghỉ dưỡng vùng Đông Hồi; xuôi phía Nam là đến xã biển Quỳnh Liên, thăm viếng đền Xuân Úc thờ Đặng Tế - một tướng tài đời Lý; và tiếp đó là bãi biển cát mịn, nước trong xanh… Hoàng Mai còn có các điểm du lịch tâm linh là di tích cấp quốc gia như: đền thờ Phùng Hưng ở phường Quỳnh Xuân, đền Vưu ở xã Quỳnh Vinh, đền Bình An, chùa Bảo Minh, cụm di tích lịch sử quốc gia hang Hỏa Tiễn, phường Quỳnh Thiện...
Những năm gần đây với sự quan tâm đầu tư, chăm lo của các cấp chính quyền và các tầng lớp nhân dân thị xã, đền Cờn thêm nghiêm trang, lễ hội ngày càng thêm đông vui. Bên cạnh việc đầu tư tôn tạo di tích, thị xã Hoàng Mai còn thực hiện nhiều giải pháp khác một cách có bài bản như việc phối hợp cùng Viện nghiên cứu văn hóa Thăng Long tổ chức Hội thảo khoa học “Giữ gìn và phát huy giá trị di sản văn hóa đền Cờn - Phát triển du lịch thị xã Hoàng Mai trong điều kiện mới” ở Hà Nội.
Để phát huy tốt thế mạnh nhằm phát huy giá trị di sản văn hóa đền Cờn với việc thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, thị xã Hoàng Mai xác định: Xây dựng thị xã Hoàng Mai giàu mạnh, đạt các tiêu chí của đô thị loại III - Đây là điều kiện tiên quyết để tác động tích cực cho phát triển du lịch toàn diện trong đó có du lịch đền Cờn là trọng điểm. Hiện thực hóa những định hướng, thị xã Hoàng Mai quyết tâm tổ chức tốt Lễ hội Đền Cờn Xuân Bính Thân 2016 (diễn ra từ ngày 26/2/2016 - 28/2/2016 tức ngày 19 - 21 tháng Giêng âm lịch) một cách trọng thể và hợp lòng dân cũng như khách thập phương trong cả nước. Ngoài các phần lễ nghiêm kính, phần hội đông vui, thị xã tập trung chú trọng đến việc làm tốt công tác trật tự an ninh, đảm bảo vệ sinh môi trường xanh sạch đẹp, an toàn thực phẩm cho khách du lịch đến đền Cờn - Hoàng Mai an toàn trong mọi tình huống, trong mọi điều kiện...
| Chương trình hoạt động Lễ hội Đền Cờn Xuân
1. Ngày 26/2/2016 (Ngày 19 tháng Giêng): Tổ chức tập kết kiệu và đoàn tàu rước; Triển lãm ảnh nghệ thuật thị xã Hoàng Mai.
2. Ngày 27/2/2016 (Ngày 20 tháng Giêng):
- Buổi sáng: Khai mạc và tổ chức thi đấu các giải thể thao như: Bóng chuyền, đẩy gậy, đua thuyền và một số trò chơi dân gian. Đồng chí Trần Quang Ngọc - Giám đốc Trung tâm Văn hóa - Thể thao điều hành (sân lễ hội).
Khai mạc và trao giải Hội thi chim chào mào (từ 200 đến 250 lồng).
- Buổi chiều: Tổ chức lễ yết cáo; Tổ chức các trò chơi dân gian, thể thao gồm: Đánh cờ thẻ, kéo co, chung kết môn bóng chuyền
- Buổi tối: Khai mạc Lễ hội Đền Cờn Xuân Bính Thân 2016
3. Ngày 28/2/2016
- Buổi sáng: Tổ chức Lễ cầu Ngư tại bờ biển phía Nam; Lễ hợp tế tại đền Cờn ngoài; Tổ chức đua thuyền trên sông Mai Giang.
- Buổi chiều: Tổ chức đại tế.
- Buổi tối: Tổ chức lễ tạ.
|
Thanh sơn
