(Baonghean) - Chuyện cầm cố, thế chấp đã có từ lâu nhưng có lẽ ở tỉnh ta dăm năm lại nay chưa bao giờ các hiệu cầm đồ lại “mọc” nhiều đến thế. Theo thống kê của các cơ quan chức năng, Nghệ An có xấp xỉ 500 cửa hiệu cầm đồ được cấp giấy phép, trong đó, TP Vinh chiếm tới gần 400 cửa hiệu. Đó là chưa kể tới hàng chục hộ làm chui khác. Cửa hiệu mở nhan nhản, hình thức cầm đồ cũng đủ kiểu, linh hoạt. Từ xe máy, máy vi tính xách tay, điện thoại di động đến đủ loại giấy tờ CMND, bằng tốt nghiệp, đại học. Ngạc nhiên hơn, ở những nơi này còn có cả "Thẻ đảng viên” hay “Giấy chứng nhận quân nhân”.
Cao Khánh Cường, sinh viên một trường đại học phẩy tay với giọng dứt khoát: "Nếu không có hiệu cầm đồ thì bọn cháu "chết"!”. Cậu chàng đẹp trai này là khách hàng quen của vài cửa hiệu cầm đồ ở khu vực Bến Thuỷ. Tài sản mà Cường có thường xuyên là chiếc xe máy 82 cổ lỗ sĩ. Ấy thế nhưng nó đã nhiều lần giúp Cường "thoát hiểm" khi bị "viêm màng túi". “Đối với sinh viên thì chuyện cho xe máy, xe đạp đến láp tốp... nghỉ “trọ” ít ngày ở các hiệu cầm đồ để giải quyết “hoàn cảnh” là một phần "tất yếu của cuộc sống"!” Cường khẳng định.
Cũng như sinh viên, một số người nghèo khi gặp trắc trở, hiệu cầm đồ có khi lại là cứu tinh. Chị Nhung quê ở Thanh Hoá làm nghề thu nhặt phế liệu rong, kể: Có lần đứa con mới mười mấy tuổi đau bụng dữ dội, nghi bị ruột thừa. Lục khắp căn phòng trọ cũng chỉ gom được vài trăm bạc, ở xa quê, người thân không có, biết vay ai, trong lúc bức bách, chị chợt nhớ còn chiếc xe máy cà tàng... Đưa ra hiệu cầm đồ, chốc lát, chị có tiền triệu trong tay. Lãi cao vòi vọi nhưng chị sướng đến phát khóc bởi thằng con chị mà đến viện chậm một tí thì coi như vô phương cứu chữa.
Cơ quan chức năng đang kiểm tra xe cầm đồ
Cũng là chuyện cầm cố, chuyện "tất yếu của cuộc sống" nhưng với Nguyễn Văn Bùi ở phường Cửa Nam (TP Vinh) lại khác. Bùi chỉ nhớ đến các hiệu cầm đồ khi cháy túi trên chiếu bạc hay khi mùa cá độ bóng đá đến. Lúc đó thì đến vợ con nếu các chủ hiệu nhận cầm thì anh ta cũng "giải quyết" luôn, huống chi xe máy, ti vi, điện thoại di động. Thắng thì "chuộc" lại, còn thua thì cho chúng nằm ở đó dài dài.
Cầm đồ là một nghề được cơ quan chức năng xếp vào diện "kinh doanh có điều kiện". Những người từng có tiền án, tiền sự, nhất là vào các dạng như từng trộm cướp, tiêu thụ của gian thì khó mà được cấp giấy phép kinh doanh. Không cấp thì người ta liều lách luật. Bà vợ đứng tên, ông chồng từng ra tù vào tội vài lần làm chủ. Có thế, khách “ba trợn” mới ngán. Với khách là những anh cờ bạc, những gã trộm cắp, biết thừa là của gian, họ vẫn "chơi" theo phương châm "được ăn cả, ngã về không". Còn một số ông chủ, bà chủ có đầy đủ giấy tờ đàng hoàng, nộp thuế không thiếu một cắc, thì cũng phải lắm mẹo. Họ cứ nhè vào những khách có vẻ hiền lành để bắt nạt. Anh nào mà quá hạn thì coi như bị “cắt cổ”, không bị lãi suất cao ngất ngưỡng thì cũng bị "tịch thu" đồ cầm. Bở nhất với họ là cái khoản "tịch thu". Giá trị của vật cầm cố thực bao giờ cũng cao gấp nhiều lần so với tiền cho vay.
Tất nhiên, vì hám tiền, nhiều chủ cầm cố cũng bị hớ. Theo quy định của Nhà nước, chỉ những động sản có giá trị mua bán, trao đổi mới được cầm cố. Cách đây vài năm, một chủ hiệu ở đường Hồ Tông Thốc (Nghi Phú - TP Vinh), liều nhận tới 95 bộ giấy tờ tuỳ thân, từ chứng minh nhân dân đến các loại bằng từ phổ thông đến cao đẳng chuyên nghiệp, từ giấy chứng nhận quân nhân đến giấy đăng ký xe máy.... Ngạc nhiên hơn, có hiệu còn nhận khách "cắm" cả... "Thẻ đảng viên". Cũng có nhiều trường hợp "bà già" gặp phải "kẻ cắp". Trong đợt kiểm tra vừa qua, lực lượng công an và cán bộ Sở Kế hoạch và Đầu tư còn phát hiện có người có đến 4, 5 chứng minh nhân dân cắm ở những hiệu khác nhau. Xem kỹ, toàn là giấy tờ giả. Nhiều chủ hiệu biết bị hớ đành ngậm bồ hòn, cất tủ làm "kỷ niệm". Thế vẫn còn may so với mấy anh chủ hiệu nhận "cầm" xe máy, xe đạp gian. Hồi năm 2010, anh Nguyễn Văn Dương - chủ một hiệu cầm đồ ở xã Diễn Thịnh (Diễn Châu) cho một kẻ ở xã Diễn Phúc (cũng là chủ hiệu cầm đồ) dùng sổ đỏ thật cùng CMND của chủ sổ đỏ đó mà anh ta đã thay ảnh mình vào (mà anh ta đang cầm cố) vay tới 800 triệu đồng. Rất may sau đó nhờ sự can thiệp của cơ quan công an, kẻ lừa đảo kia mới lộ mặt.
Còn chị Phạm Thị Đào, chủ hiệu cầm đồ ở cạnh Trường Đại học Vinh lại khác. Khách của chị phần lớn là sinh viên, hay những người nghèo sống quanh khối phố cả. Nhưng được đâu dăm bảy tháng thì chị có khách sộp. Cậu ta xin cắm "con" @ bóng lộn. Giấy tờ đầy đủ, vẻ ngoài của khách cũng ra dạng dễ coi. Chị gật đầu cái rụp. Ai dè, mươi ngày sau công an đến nhà bảo xe gian. Chốc lát, chị Đào coi như trắng tay. Chị bỏ luôn nghề sau cái đận ấy.
Nhưng, chuyện trên chưa là gì so với chủ hiệu cầm cố có tên là Chức ở phường Cửa Nam (TP Vinh). Nhà ông có mấy đời làm nghề cầm đồ, kinh nghiệm có thừa. Vốn liếng thì... khách có "cắm" cả máy bay ông vẫn đủ tiền. Thế mà có lần ông suýt tử vì nghề. Lần đó, nhìn qua tướng mạo khách ông đã từ chối. Nhưng gã thanh niên cứ một hai: “Bác cầm giùm em đi. Vật kỷ niệm của mẹ em để lại không bán. Vàng ròng đấy. Bác cứ niêm phong lại em ký. Chỉ xin vay bác 10 triệu đồng, trong 1 tuần em hoàn cả vốn lẫn lãi”. Ông chậc lưỡi... Cũng đúng 1 tuần thật nhưng gặp ông là một gã thanh niên dáng bặm trợn ném cho ông tờ biên lai, rồi rất nhanh, hắn rút ra một con dao gọt hoa quả sắc lẹm kề cổ ông “Trả lại không thì bảo. Thằng em mất dạy của tôi dám trộm vàng đi cầm, thế mà ông cũng dám à! Gan ông to đấy!” Sợ quá. Thôi mất tiền vậy, coi như của đi thay người.
Nói gì thì nói, "cầm đồ" là một nghề đáp ứng được nhu cầu của một bộ phận dân cư và là nghề kinh doanh được pháp luật thừa nhận. Tuy nhiên, trong thực tế có những chủ hiệu cầm đồ lợi dụng tính hợp pháp để làm ăn bất hợp pháp như cho vay nặng lãi, chứa chấp tiêu thụ của gian, xiết nợ thậm chí cả lừa đảo... Tóm lại, đó là một nghề mà như ta thường hay nói là “nhạy cảm”, nhất là về an ninh trật tự. Dù Nhà nước có những quy định về điều kiện bắt buộc nhân thân của chủ hiệu; về điều kiện an toàn phòng chống cháy nổ... Nhưng xem ra những quy định đó chưa được cả hai bên, cơ quan chức năng và các chủ hiệu dịch vụ cầm đồ thực hiện nghiêm chỉnh.
