Hái lộc, xông nhà, xuất hành, chúc Tết... là những tục lệ không thể thiếu trong ngày Tết của người Việt xưa. Đó là những giá trị văn hóa mà con cháu Việt gìn giữ đến nay.
1. Hái lộc
Người Việt có tục hái lộc, khi đi lễ đêm 30 Tết trở về, họ hái một cành cây, hoa (gọi là lộc) về cài vào cửa hoặc cắm vào bình hương bàn thờ để có ý xin lộc của trời, phật, thần, thánh ban cho.
Cành lộc thường là cành đa, đề, si trước các đình, đền, chùa, miếu. Những cây này thuộc loại cây sống lâu nên người ta mong lộc của trời, phật, thần, thánh ban cho sẽ được bền lâu như vậy.
Mua lộc về nhà ngay sau thời khắc giao thừa. Ảnh: Hoàng Hà.
2. Hương lộc
Có nhiều người trong lúc xuất hành đi lễ, thay vì hái cành lộc, họ xin lộc bằng cách đốt một nén hương sào hoặc một bó hương nhỏ, đứng khấn vái trước bàn thờ. Sau họ mang hương đó về cắm tại bàn thờ gia tiên hoặc bàn thờ Thổ công.
Ngọn lửa tượng trưng cho sự phát đạt. Lấy lửa từ các nơi thờ tự mang về tức là xin lộc của phật thánh để được phù hộ cho làm ăn phát đạt quanh năm.
Trong lúc mang nắm hương từ nơi thờ tự trở về, nếu gặp gió, nắm hương bốc cháy, người ta coi là điềm tốt báo trước sự may mắn quanh năm.
3. Xông nhà xông đất
Người Việt xưa tin rằng ngày đầu năm mới, nếu được người vui vẻ, dễ tính, tốt nết đến nhà trước nhất thì cả năm mọi việc trong nhà hanh thông, dễ dàng… Nhưng nếu gặp phải người khẳn tính, độc ác hay khờ dại, lăng tính đến xông nhà thì cả năm làm ăn lủng củng, khó khăn hoặc gặp nhiều vẩn vơ bực mình.
Vì vậy, người xưa thường nhờ người đến xông nhà theo ý muốn. Ở nhiều nơi, người ta thường tự xông đất nhà mình lúc trở về sau khi đi lễ chùa, đền, miếu đêm ba mươi Tết. Khi đó, người tốt nết nhất sẽ được vào nhà trước tiên.
Trong ngày Tết, trẻ em Việt thường rất vui vì được mặc quần áo mới, mừng tuổi. Ảnh: Vũ Minh Quân.
4. Xuất hành
Xuất hành là ra đi, ra khỏi cổng, đi khỏi đất làng xã mình ở, bất cứ đi đâu, đi có việc gì. Đầu năm, người ta thường kén ngày giờ xuất hành tốt và hướng đi nào có lợi với mục đích cầu mong sự may mắn quanh năm.
Người Việt còn có tục trong ba ngày Tết, dù có đi đâu, đến chiều tối cũng phải về. Ý nghĩa của tục này là kiêng có đi mà không có về, giông cho cả gia đình.
5. Chúc Tết
Tại các làng quê, ngày mùng một Tết có tục chúc Tết ở đình làng, sau đến các cuộc chúc Tết của thôn, xóm và những phường nghề nghiệp, buôn bán. Xong xuôi, người dân mới trở về nhà lo cái Tết của gia đình mình.
Tại các gia đình, sớm mùng một Tết, sau khi cúng gia tiên và Thổ công, con cháu chúc Tết ông bà cha mẹ. Các cụ ngồi ở nhà thờ để con cháu tới lạy mừng chúc Tết. Lúc này, mọi người đều ăn mặc trịnh trọng với những bộ quần áo đẹp nhất của ngày Tết.
Khi chúc Tết các cụ, con cháu thường dâng một món quà Tết (bánh trái) hay một món tiền đặt trong phong giấy hồng. Tiền này gọi là tiền mở hàng, đem lại may mắn cho các cụ quanh năm.
Sau khi nghe chúc Tết xong, các cụ cũng chúc lại những điều tốt đẹp, đồng thời mừng tuổi cho con cháu để họ gặp được may mắn, tốt đẹp.
Ngoài ra, trong suốt mấy ngày Tết, người dân thường đến nhà người thân, hàng xóm chúc Tết những điều thịnh vượng. Khi gặp nhau, những sự tị hiềm trong năm cũ hầu như mất hết, ai cũng niềm nở và chúc người khác những điều họ mong mỏi.
6. Mừng tuổi (lì xì)
Tục mừng tuổi bằng tiền trong lúc chúc Tết của người Việt đã có từ xưa. Tiền mừng tuổi thường được để trong những phong bao giấy hồng và có tiền lẻ với ý rằng tiền đó sẽ sinh sôi nảy nở thêm nhiều, đồng thời, đem lại may mắn cho con cháu.
Tiền mừng tuổi cũng gọi là tiền mở hàng để lấy may. Bạn bè gặp nhau thường mở hàng cho nhau để cầu chúc sự phát đạt. Người ta thường cất số tiền đó đi để giữ lấy may mắn.
Ở miền Nam, mừng tuổi cho trẻ em gọi là lì xì.
Trong ngày Tết, ngoài ông bà cha mẹ, những người lớn trong gia đình cũng mừng tuổi cho các cháu. Ngoài ra, các em nhỏ đi theo người lớn tới nhà khác lễ Tết, chúc Tết cũng được chủ nhà mừng tuổi để các em hay ăn chóng lớn, học hành thông minh, khỏe mạnh, ngoan ngoãn.
Xin chữ đầu năm là một nét văn hóa thú vị của người Việt. Ảnh: Hoàng Hà.
7. Lễ tết
Tục đi lễ Tết bắt nguồn từ việc người Việt thờ phụng tổ tiên. Họ thờ phụng tổ tiên nhà mình và cũng tôn trọng tổ tiên nhà người khác.
Tại các vùng quê, người ta đến nhà nhau vào ngày Tết không chỉ để chúc Tết như người thành thị mà việc chính là để lễ Tết.
Khi đi lễ Tết, người ta phải mặc quần áo chỉnh tề, đầu đội khăn vì ăn mặc lôi thôi là bất kính với giới vô hình ngự trên bàn thờ và chủ nhà mình tới lễ Tết. Đến mỗi nhà, người đi lễ Tết phải lễ trước bàn thờ gia tiên bốn lạy và ba vái, sau đó mới chúc Tết.
8. Hiếu khách
Xưa nay, người Việt Nam vốn hiếu khách, tinh thần này càng tỏ rõ hơn vào ngày Tết.
Mỗi người tới lễ Tết đều được gia chủ niềm nở chào mời. Sau khi khách lễ gia tiên nhà chủ, họ được mời ăn miếng trầu, uống hợp nước mà không thể từ chối vì như vậy sẽ làm giông (rủi) nhà chủ. Mời khách nếm bánh và được khen ngợi bánh ngon, chủ nhà cho là điềm tốt.
9. Khai bút
Nhân dịp Tết, các tay văn tự và thầy đồ thường chọn ngày giờ tốt để khai bút bằng một bài thơ hoặc câu đối. Thơ và câu đối này được các ông đọc cho nhau nghe rồi cùng ngâm vịnh khi có khách tới lễ Tết.
Các học trò nhân dịp này cũng kén giờ hoàng đạo khai bút để cầu học hành tấn tới, thi cử đỗ đạt.
10. Gánh nước đầu năm
Ngày mùng một Tết, tại các làng quê và thành thị, những người nghèo thường đi gánh nước ở giếng làng tới các nhà và nhận một món tiền hậu hĩnh.
Gánh nước đầu năm này được mọi gia đình đón nhận niềm nở dù trong nhà không thiếu nước. Người ta tin rằng đầu năm có người gánh nước tới nhà, quanh năm của sẽ vào như nước.
Ngoài ra, ở nhiều làng, sáng mùng một Tết, những người đàn ông tới các nhà chúc Tết mang theo những mảnh giấy đỏ viết Nhất bán vạn lợi (một vốn một vạn lời) hoặc Đại cát tặng chủ nhà và nhận lại một món tiền. Tục này có cùng ý nghĩa với tục gánh nước đầu năm.
(Baonghean.vn) - Những ngày tháng Tư lịch sử, đất nước hướng về các ngày lễ trọng đại: Ngày Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ. Hơn nửa thế kỷ đã trôi qua, những hình ảnh hào hùng đó một lần nữa lại được thế hệ trẻ tái hiện với nhiều thông điệp ý nghĩa.
(Baonghean.vn) - Thăm rừng bản Hốc, cá mát khe Cướm, làng bản bên những ruộng bậc thang, những cây thị, cây xoài cổ thụ nghìn năm..., nhưng ấn tượng nhất trong chúng tôi vẫn là màu xanh của Diên Lãm, thấy nơi đây xứng để gọi là miền xanh.
Kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ, 70 tác phẩm tranh, tượng của 57 họa sĩ, nhà điêu khắc được trưng bày phục vụ công chúng tại Trung tâm Giám định và Triển lãm tác phẩm mỹ thuật, nhiếp ảnh, Hà Nội.
(Baonghean.vn) - Hầu đồng, hay còn gọi là hầu bóng, đồng bóng, là một nghi lễ trong hoạt động tín ngưỡng dân gian và tôn giáo thờ nữ thần mẹ Đạo Mẫu dòng Shaman giáo của nhiều dân tộc, trong đó có tín ngưỡng dân gian Việt Nam.
(Baonghean.vn) - Kỳ nghỉ lễ 30/4 và 1/5 đúng vào đợt nắng nóng gay gắt, du khách gần xa đã và đang nườm nượp đổ về phố biển Cửa Lò để "giải nhiệt" thưởng thức hải sản, hứa hẹn sẽ tạo nên sự "bùng nổ" về du lịch trong năm 2024.
(Baonghean.vn) - Nằm giữa một vùng thiên nhiên hoang sơ, thác Vặn ở xã Thanh Hà (Thanh Chương) là điểm đến hấp dẫn của người dân và du khách gần xa những ngày nắng nóng.
Chương trình nghệ thuật đặc biệt mang tựa đề “Điện Biên Phủ - Sáng mãi thiên sử vàng” diễn ra vào tối 27/4 tại sân hành lễ Tượng đài Chiến thắng Điện Biên Phủ đã để lại nhiều ấn tượng sâu sắc với người xem.
(Baonghean.vn) - Tối 27/4, tại thành phố Vinh, Hội Hữu nghị Việt - Đức, Nhà Xuất bản Nghệ An, Hội Kiến trúc sư Nghệ An, Nhóm Vinh xưa phối hợp tổ chức ra mắt cuốn sách “Nhà tầng hồi nớ…”.
(Baonghean.vn) - Ngày 27/4, tại phường Nghi Tân, thị xã Cửa Lò, Đoàn Thanh niên Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An phối hợp với Đoàn Thanh niên các đơn vị và nhà trường tổ chức Chương trình “Tôi yêu Tổ quốc tôi”, trao tặng cờ Tổ quốc và tặng quà cho ngư dân thị xã.
(Baonghean.vn) - Ngày 27/4, Ban Chỉ huy Quân sự phường Trường Thi phối hợp với Ban Công Binh, Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh Nghệ An và Ban Chỉ huy Quân sự thành phố Vinh tiến hành hủy nổ thành công quả bom nặng khoảng 340 kg, bảo đảm an toàn tuyệt đối về người và trang thiết bị.
(Baonghean.vn) - Ngày 27/4, tại biển Cửa Lò diễn ra giải đua thuyền mủng lần đầu tiên, thu hút đông đảo người dân địa phương và du khách đến tham quan, cổ vũ
(Baonghean.vn) - Thị xã biển Cửa Lò luôn là điểm đến lý tưởng, an toàn, đáp ứng nhu cầu nghỉ dưỡng, vui chơi, tắm biển của du khách trong và ngoài nước.
(Baonghean.vn) - Dự báo sẽ có rất đông người dân từ các tỉnh, thành phố về Nghệ An nghỉ lễ 30/4 và 1/5. Trong điều kiện thời tiết nắng nóng, nhu cầu tiêu dùng thực phẩm tăng cao, điều này sẽ dẫn đến nguy cơ cao xảy ra các vấn đề mất an toàn vệ sinh thực phẩm.
(Baonghean.vn) - Tối 26/4, Ban Chấp hành Công đoàn và Chi đoàn Báo Nghệ An tổ chức thăm, động viên, trao quà tặng 20 công nhân của Công ty CP Môi trường và Công trình đô thị Nghệ An.
Theo một đơn vị vận hành tour Nam Cực, mỗi du khách có 8 nhân viên hỗ trợ suốt hành trình. Bác sĩ, trực thăng cũng luôn túc trực cho tình huống khẩn cấp.
Lễ kỷ niệm, diễu binh, diễu hành 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ được Ban Thời sự, Đài Truyền hình Việt Nam tường thuật trực tiếp lúc 7 giờ 30 phút ngày 7/5 trên kênh VTV1.
Sáng nay (26/4), tại Sân vận động tỉnh Điện Biên, Bộ Quốc phòng tổ chức hợp luyện các lực lượng quân đội và dân quân tự vệ tham gia diễu binh, diễu hành tại lễ kỷ niệm 70 năm Chiến thắng Điện Biên Phủ.
(Baonghean.vn) - Nhân dịp kỷ niệm 49 năm ngày Giải phóng miền Nam thống nhất đất nước 30/4, 70 năm chiến thắng Điện Biên Phủ và 134 năm ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh, tập thể cán bộ, nhân viên Cảng hàng không quốc tế Vinh đã xếp hình bản đồ Việt Nam.
(Baonghean.vn) - Thừa ủy quyền của Đại tướng Tô Lâm - Ủy viên Bộ Chính trị, Bộ trưởng Bộ Công an, Công an tỉnh Nghệ An tổ chức Lễ trao xe ô tô cứu thương cho Trung tâm Y tế huyện Kỳ Sơn.
(Baonghean.vn) - Chào mừng kỷ niệm 49 năm ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước 30/4, 138 năm ngày Quốc tế Lao động 1/5, thiết thực hưởng ứng ngày Sách và Văn hoá đọc Việt Nam, sáng 26/4, Chi đoàn Sở Tài chính Nghệ An tổ chức Lễ giới thiệu “Tủ sách học tập và làm theo lời Bác”.
(Baonghean.vn) - Núi Rồng là một danh thắng ở huyện Quỳnh Lưu. Nơi đây rất giàu tiềm năng để phát triển các loại hình du lịch. Tuy nhiên, ở thời điểm này, Núi Rồng vẫn đang mơ màng ngủ…
(Baonghean.vn) - Sự việc ngừng việc tập thể tại Công ty TNHH Điện tử BSE Việt Nam (Khu Công nghiệp Nam Cấm, huyện Nghi Lộc, Nghệ An) đã được giải quyết.
(Baonghean.vn) - Nắm bắt xu thế và nhu cầu tham quan, trải nghiệm của du khách trong dịp nghỉ lễ 30/4 và 1/5, các khu, điểm du lịch ở Nghệ An đã chuẩn bị về mọi mặt để đón và phục vụ du khách.
(Baonghean.vn) - Ngày 25/4, trên núi Đài Sơn, xã Thanh Chi (Thanh Chương) phối hợp với dòng họ Trần Đức long trọng tổ chức Lễ kỷ niệm 150 năm khởi nghĩa Giáp Tuất do Trần Tấn – Đặng Như Mai lãnh đạo.
(Baonghean.vn) - Đó là kiến nghị của các chuyên gia khảo cổ tại Hội nghị báo cáo sơ bộ kết quả khai quật di tích khảo cổ Cồn Đất năm 2024 diễn ra vào chiều 25/4, tại xã Quỳnh Nghĩa (Quỳnh Lưu).
(Baonghean.vn) - Phụ trách chăm sóc, giáo dục thiếu niên nhi đồng, các tổ chức Đoàn - Đội trên địa bàn tỉnh Nghệ An đã tích cực triển khai nhiều hoạt động thiết thực nhằm góp phần hạn chế nguy cơ đuối nước ở trẻ em vào mùa nắng nóng.
(Baonghean.vn) - Sáng 25/4, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Nghệ An phối hợp với Cục Chính trị Quân khu 4 tổ chức Hội thảo khoa học “70 năm chiến thắng lịch sử Điện Biên Phủ (1954 - 2024) và những đóng góp to lớn của quân – dân Nghệ An” cùng triển lãm chuyên đề “Điện Biên Phủ - một thiên sử vàng”.
(Baonghean.vn) - Sở hữu vẻ đẹp hoang sơ, hùng vĩ lại không kém phần thơ mộng, song khe Huồi Giảng (xã Tà Cạ, Kỳ Sơn) vẫn chưa được đưa vào khai thác, tạo thành điểm đến du lịch.
(Baonghean.vn) - Ngày 24/4, đoàn công tác Ban Chỉ đạo diễn tập tỉnh Nghệ An đã tổ chức Hội nghị triển khai nhiệm vụ diễn tập khu vực phòng thủ năm 2024 tại các huyện Quỳ Hợp, Tân Kỳ.